Τα παιδιά συχνά παραπονιούνται για πόνο στην κοιλιά. Αλλά οι αιτίες του πόνου στην κοιλιά στα βρέφη μπορεί να είναι διαφορετικές από αυτές που μπορεί να προκαλούν τον πόνο στην κοιλιά ενός μεγαλύτερου παιδιού. Όποτε θα χωρίσουμε τον πόνο σε δυο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.

Αιτίες κοιλιακού άλγους στα παιδιά/ εφήβους ( 1-18 ετών)

  1. Η δυσκοιλιότητα συχνά αποτελεί την συχνότερη αιτία πόνου στην κοιλιά. Χαρακτηριστικά ο πόνος εντοπίζεται διάχυτα, γύρω από τον ομφαλό ή στο χαμηλότερο τμήμα της κοιλίας. Η δυσκοιλιότητα είναι πιο συχνή όταν η διατροφή του παιδιού δεν περιέχει πολλά υγρά, φρέσκα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως πλούσια σε φυτικές ίνες. Αρκετά πιο σπάνια η δυσκοιλιότητα είναι χρόνια ή συνδέεται με σοβαρό νόσημα.
  2. Οι ουρολοιμώξεις δεν είναι τόσο συνηθισμένες στα παιδιά. Συνήθως παρουσιάζονται στα κορίτσια με πόνο στην κοιλιά ή και πόνο στην μέση/ οσφυϊκή χώρα, με πυρετό, με δυσουρικά ενοχλήματα (τσούξιμο/ πόνο στην ούρηση), συχνοουρία. Εάν υπάρχει υποψία ουρολοίμωξης πρέπει να απευθυνθείτε στον παιδίατρο, γιατί πολύ πιθανό να χρειαστεί αντιβιοτική αγωγή.
  3. Η στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα είναι μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, που προκαλείται από το βακτήριο πυογόνος στρεπτόκοκκος και εμφανίζεται συχνά σε παιδιά άνω των 2 ετών. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πονόλαιμο, πυρετό και κοιλιακό άλγος. Αυτό συμβαίνει επειδή τα βακτήρια που καταπίνονται μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στο έντερο. Τα παιδιά μπορούν επίσης να παρουσιάσουν περιπρωκτικά στρεπτόκοκκο, αυτή είναι μια λοίμωξη του στρεπτόκοκκο γύρω από τον πρωκτό τους. Μπορεί να εμφανιστεί πόνος τοπικά, δυσκοιλιότητα (επειδή δεν θέλουν να κάνουν κακά) καθώς και πόνο στην κοιλιά. Ο παιδίατρός θα εξετάσει το παιδί σας, θα γίνουν οι απαραίτητές εξετάσεις και εάν τα αποτελέσματα είναι θετικά για στρεπτόκοκκο, θα πάρει κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή.
  4. Η σκωληκοειδίτιδα είναι πολύ σπάνια σε παιδιά κάτω των 3 ετών και όχι συχνή κάτω των 5 ετών. Όταν ένα παιδί έχει πράγματι σκωληκοειδίτιδα, μπορεί να παραπονιέται για έναν συνεχή ή διακοπτόμενο έντονο πόνο στο κέντρο της κοιλιάς. Αργότερα, ο πόνος κινείται προς τα κάτω και προς τη δεξιά πλευρά. Τα παιδιά με σκωληκοειδίτιδα συνήθως σταματούν να τρώνε, υποφέρουν, μπορεί να έχουν πυρετό, εμετό ή τάση προς εμετό.
  5. Οι μικροβιακές ή ιογενείς λοιμώξεις. Πολλές ιώσεις συνοδεύονται στην ηλικία αυτή με άτυπο κοιλιακό πόνο, συνήθως αυτός ο πόνος συνοδεύεται με πυρετό, ρινίτιδα, αμυγδαλίτιδα, εξάνθημα, διάρροιες ή εμετούς. Προσοχή χρειάζεται στις μικροβιακές εντερίτιδες που μπορεί να χρειάζονται κατάλληλη αγωγή , ακόμη και εισαγωγή στο νοσοκομείο για υποστήριξη του παιδιού.

  6. Ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου . Αφορούν κυρίως εφήβους / συνοδεύονται εκτός από πόνο  με πολλά και σοβαρά άλλα συμπτώματά.

  7. Μεσεντέριος λεμφαδενίτιδα. Από τις συχνότερες αιτίες διαλείπον πόνου στην κοιλία, συνήθως εμφανίζεται μετά από ιογενείς ή μικροβιακές γαστρεντερίτιδες. Οφείλεται στην διόγκωση των λεμφαδένων εντός της κοιλιάς. Μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα
  8. Η δηλητηρίαση από μόλυβδο . Βάσει στοιχειών από την UNICEF το 1/3 των παιδιών παγκοσμίως μπορεί να έχει εκτεθεί σε τοξικά επίπεδα μόλυβδου. Συχνότερα εμφανίζεται σε νήπια που ζουν σε  παλαιότερά σπίτια που έχει χρησιμοποιηθεί βαφή με βάση τον μόλυβδο ή που μπορεί να έχουν φάει μικρά κομμάτια μπογιάς από τους τοίχους και τα έπιπλα. Τότε ο μόλυβδος αποθηκεύεται στο σώμα τους και μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα υγείας. Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από μόλυβδο περιλαμβάνουν όχι μόνο κοιλιακό άλγος, αλλά και δυσκοιλιότητα, ευερεθιστότητα (το παιδί είναι ιδιότροπο, κλαίει, δύσκολα ικανοποιείται), λήθαργο και σπασμούς
  9. Η αλλεργία στο γάλα είναι μια αντίδραση στην πρωτεΐνη του γάλακτος. Μπορεί να προκαλέσει πόνους στην κοιλιά, συχνά συνοδευεταί με έμετο, διάρροια, αίμα στα κόπρανα και εξάνθημα. Η αλλεργία στο γάλα αγελάδας συνήθως εκδηλώνεται στην βρεφική ηλικία και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων υποχωρεί ως την ηλικία των 12 μηνών. Τα παιδιά μπορεί επίσης να έχουν δυσανεξία στην λακτόζη. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα τους δεν παράγει αρκετή λακτάση, το ένζυμο που απαιτείται για την πέψη της λακτόζης του γάλακτος, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε στομαχόπονους, φούσκωμα και διάρροια.
  10. Το άγχος / stress στα παιδιά σχολικής ηλικίας μερικές φορές προκαλεί επίμονο κοιλιακό άλγος που δεν έχει άλλη προφανή αιτία( λειτουργικό κοιλιακό άλγος). Αν και αυτός ο πόνος σπάνια εμφανίζεται πριν από την ηλικία των 5 ετών, μπορεί να συμβεί σε ένα μικρότερο παιδί που βρίσκεται υπό ασυνήθιστο stress. Ο πόνος τείνει να έρχεται και να φεύγει για πάνω από μια εβδομάδα και συχνά συμπίπτει με δραστηριότητα που είναι αγχωτική ή δυσάρεστη. Επιπλέον, δεν υπάρχουν άλλα σχετικά ευρήματα ή παράπονα (πυρετός, έμετος, διάρροια, βήχας, λήθαργος ή αδυναμία, συμπτώματα του ουροποιητικού συστήματος, πονόλαιμος ή συμπτώματα κρυολογήματος). Μπορεί επίσης να υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αυτού του τύπου της ασθένειας.

    Προσπαθήστε να μάθετε αν υπάρχει κάτι που ενοχλεί το παιδί σας στο σπίτι ή στο σχολείο σε σχέση με τα αδέρφια, τους συγγενείς ή τους φίλους. Έχουν χάσει πρόσφατα έναν στενό φίλο ή ένα κατοικίδιο; Υπήρξε θάνατος μέλους της οικογένειας ή άλλο στρεσογόνο γεγονός, όπως διαζύγιο ή χωρισμός; Εάν το παιδί σας δυσκολεύεται να εκφράσει τις σκέψεις ή τα συναισθήματά του, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παιχνίδια ή την ζωγραφική. Ο παιδίατρός σας μπορεί επίσης να σας παραπέμψει σε ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο.

Πότε να επισκεφτείτε τον παιδίατρο για τον πόνο στην κοιλιά του παιδιού σας?

Ευτυχώς, οι περισσότεροι πόνοι στην κοιλιά εξαφανίζονται από μόνοι τους και δεν είναι σοβαροί. Ωστόσο, εάν τα παράπονα του παιδιού σας συνεχίζονται ή επιδεινώνονται σε διάστημα πάνω από τριών έως πέντε ωρών ή εάν έχει πυρετό, έντονο πονόλαιμο ή μεγάλη μείωση της όρεξης ή υπνηλία, καταβολή ή δεν έχει όρεξη για παιχνίδι, θα πρέπει να ενημερώσετε αμέσως τον παιδίατρό σας. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να υποδεικνύουν μια πιο σοβαρή κατάσταση.

Αιτίες κοιλιακού άλγους στα βρέφη

1. Κολικός. 

Κολικοί θα έχουν περίπου ένα στα πέντε βρέφη. Ορίζεται ως έντονη ανησυχία/ γρίνια ή κλάμα που διαρκεί τρεις ώρες τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα. Οι κολικοί συνήθως ξεκινούν της τρίτη εβδομάδα τη γέννηση των μωρών και εξαφανίζονται μέχρι την ηλικία των τριών μηνών.

Τα βρέφη με κολικούς είναι υγιή. Δεν πρέπει να έχουν άλλα συμπτώματα όπως υπνηλία, νωθρότητα, απώλεια βάρους, κακή σίτιση, έμετο ή αφυδάτωση. Εάν ανησυχείτε για οποιοδήποτε λόγο ενημερώστε τον παιδίατρο σας.

Πώς μπορώ να βοηθήσω το μωρό όταν έχει κολικούς?

Η αιτία των κολικών δεν είναι ξεκάθαρη και δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία. Μπορεί να βοηθήσουν τα προ βιοτικά, τα αναλγητικά ακομή και τα σπασμολυτικά αφού ομώς επικοινωνήστε με τον παιδίατρό σας. Άλλοι τρόποι για να βοηθήσετε είναι το τύλιγμα του μωρου με σπάργανα, η χρήση ήχων (λευκός θόρυβος), κούνημα και λίκνισμα ή και περπάτημα με το μωρό σας, χαμηλώνοντας τα φώτα και δίνοντάς του ένα ζεστό μπάνιο ή ς όταν έχουν κολικούς.  Οι κολικοί μπορεί να είναι πολύ απογοητευτικοί και δύσκολοι για τους γονείς. Εάν αισθάνεστε κουρασμένοι, κάντε ένα διάλειμμα ή ζητήστε βοήθεια.

2.Δυσπεψία.

Όλοι οι άνθρωποι μπορεί να έχουν δυσπεψία, ακόμα και οι πιο μικροί. Η δυσπεψία προκαλεί συσσώρευση αερίων στην κοιλια , η οποία ενόχλει, αλλά δεν είναι επικίνδυνη. Ο πόνος συνήθως κορυφώνεται στις 6-8 εβδομάδες ζωής και βελτιώνεται δραστικά στους 3 μήνες ζωής.

Πώς να βοηθήσετε τα μωρά με δυσπεψία/ αέρια

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να βοηθήσετε στη μείωση της περίσσειας αερίου. Αποφύγετε να ταΐζετε το μωρό σας όταν πεινάει υπερβολικά. Μπορεί να καταπιούν περισσότερο αέρα, εάν τρώνε με μανία. Εάν το βρέφος σας χρησιμοποιεί μπιμπερό, μπορείτε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να το αλλάξετε με ένα μπιμπερό κατά των κολικών, για να μειώσετε την υπερβολική κατάποση αέρα. Κατά διαστήματα να ρέβετε το μωρό πριν, στα μισά και μετά το τάισμα. Η διατήρηση τους σε όρθια θέση μετά το τάισμα μπορεί να βοηθήσει το στομάχι τους να αδειάσει. Επίσης φέρνουμε τα ποδαράκια στην κοιλία για να βοηθήσουμε την πέψη.

3. Αλλεργία σε πρωτεΐνη γάλακτος (ή άλλη διατροφική δυσανεξία σε πρωτεΐνες)

Η αλλεργία στο γάλα αγελάδας είναι μια μη φυσιολογική απάντηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο αγελαδινό γάλα. Είναι πολύ συχνή στα βρέφη, συνήθως όμως υποχωρεί γρήγορα και δεν προκαλεί άλλα προβλήματα Σπανιότερα η αλλεργία αυτή επιμένει ή συνδυάζεται και με άλλες τροφικές αλλεργίες. Δεν υπάρχουν ειδικά τεστ για την αλλεργία στην πρωτεΐνη του γάλακτος. Η διάγνωση γίνεται με βάση τα συμπτώματα του μωρού σας. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο ή ανησυχία όταν τρώει, έμετο, αίμα ή βλέννα στα κόπρανα,  απώλεια βάρους ή κακή αύξηση βάρους.

4. Βρεφική δυσκοιλιότητα

Εάν το μωρό σας έχει σκληρά κακά, αργεί να κάνει κένωση, ή πονάει έντονά στην κένωση μπορεί να έχει δυσκοιλιότητα. Ακόμη ενδεχομένως να εμφανίζεται εμετός ή έντονο κόκκινο αίμα στα κόπρανα ή στο σκούπισμα. Πάντα να αναφέρετε στον γιατρό σας ,όταν υπάρχει αίμα στα κόπρανα του μωρού σας.

Η δυσκοιλιότητα μπορεί να οφείλεται σε ασθένειες, αφυδάτωση, αλλαγές στη διατροφή, έλλειψη νερού (αν είναι ηλικίας άνω των 6 μηνών) και αλλαγές στη ρουτίνα. Συνήθως δυσκοιλιότητά εμφανίζεται σε υγιή παιδιά όταν ξεκινούν στερεές τροφές, την εκπαίδευση για αφαίρεση του pampers και στην έναρξη της προσχολικής/σχολικής ηλικίας. Eίναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί έγκαιρα η δυσκοιλιότητα, καθώς το ζήτημα μπορεί να επιδεινωθεί γρήγορα, ιδιαίτερα λόγω της συσσώρευσης και κατακράτησης των κοπράνων στο τελικό έντερο.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω τη δυσκοιλιότητα του μωρού μου;

Βεβαιωθείτε ότι το μωρό σας πίνει αρκετό γάλα. (Σημειώστε ότι ενώ το αγελαδινό γάλα μπορεί να είναι ένα υγιεινό ρόφημα για παιδιά άνω του ενός έτους, αλλά η υπερβολική ποσότητα μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα.) Μόλις το μωρό σας είναι έτοιμο για στερεά τρόφιμα, δώστε μια καλή πηγή φυτικών ινών. Παραδείγματα τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες είναι τα δαμάσκηνα, ο ανανάς, τα αχλάδια, τα ροδάκινα, το ακτινίδιο, το αβοκάντο, το πορτοκάλι, ο λιναρόσπορος, οι φακές, τα ρεβίθια και άλλα φασόλια. Επισκεφτείτε τον παιδίατρό σας για δυσκοιλιότητα που διαρκεί πάνω από μία εβδομάδα ή εάν δείτε αίμα στα κακά.

5.Πυλωρική στένωση

 Η πυλωρική στένωση συμβαίνει είναι όταν ο μυς μεταξύ του στομάχου και του λεπτού εντέρου (ο πυλωρός) διογκώνεται και προκαλεί απόφραξη, οπότε η τροφή δεν μπορεί να προχωρήσει μετά το στομάχι. Τα κοινά συμπτώματα της πυλωρικής στένωσης περιλαμβάνουν μεγάλους εμετούς που πετάγονται σε απόσταση αμέσως μετά τη σίτιση και κακή πρόσληψη βάρους, αφυδάτωση, ευερεθιστότητα/ ανησυχία και λιγότερα κόπρανα. Το μωρό σας μπορεί επίσης να φαίνεται πεινασμένο ακόμα και μετά το φαγητό. Η πυλωρική στένωση εμφανίζεται συχνότερα σε αγόρια μεταξύ 2-8 εβδομάδων ζωής. Σε οποιαδήποτε υποψία πυλωρικής στένωσης επικοινωνούμε επειγόντως με τον γιατρό μας . Η πυλωρική στένωση συνήθως απαιτεί χειρουργική αντιμετώπιση.

6. Εγκολεασμός

Ο εγκολεασμός συμβαίνει όταν ένα τμήμα του έντερου γλιστράει και παγιδεύεται σε επόμενο τμήμα του εντέρου, δημιουργώντας μια επώδυνη απόφραξη. Αν και η πάθηση είναι σπάνια, είναι η πιο συχνή επείγουσα κατάσταση στην κοιλιά σε παιδιά κάτω των 2 ετών. Συνήθως, εμφανίζεται μεταξύ 6-12 μηνών. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονο πόνο στην κοιλιά, το παιδί κλαίει γοερά και τραβά τα πόδια του στο στήθος, στην συνέχεια ο πόνος σταματά και επανέρχεται με την ίδια ένταση. Μπορεί να κάνουν εμετό, να έχουν πρησμένη κοιλιά και σκούρα, αιματηρά κόπρανα γεμάτα βλέννα. Σε υποψία εγκολεασμού αναζητούμε άμεσα ιατρική βοήθεια. Πάντοτε χρειάζεται νοσηλεία σε νοσοκομείο, και σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται επίσης χειρουργική αντιμετώπιση.

7. Γαστρεντερίτιδες

Μπορεί να πρόκειται για ιογενείς ή μικροβιακές λοιμώξεις. Συνήθως συνοδεύονται με εμετό, διάρροια, πυρετό, ανορεξία, τάση προς εμετό ή ακόμη και αίμα στα κόπρανα. Ενημερώνουμε τον γιατρό μας και συνιστάται υποστηρικτική και συμπωματική αντιμετώπιση.

8. Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση αποτελεί μια φυσιολογική κατάσταση στην πλειοψηφία των βρεφών και οφείλεται στην ανωριμότητα του κάτω οισοφαγικού σφικτήρα. Οπότε παρατηρείται μετακίνηση του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο και μερικές φορές αυτό βγαίνει από το στόμα.

Τα συμπτώματα παλινδρόμησης κορυφώνονται περίπου στους 4-6 μήνες και στη συνέχεια βελτιώνονται τους επόμενους 6 μήνες. Συνήθως σταματούν στην ηλικία των 12 μηνών, αν και μερικές φορές μπορεί να συνεχιστούν μέχρι τους 18-24 μήνες.

Η νόσος της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης σημαίνει οτι η παλινδρόμηση του στομάχου έχει προκαλέσει ερεθισμό του στομάχου ή/και της επένδυσης του οισοφάγου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην δυσφαγία ( μωρά που τρώνε με πόνο και δυσκολία), κάμψη της πλάτης( σύνδρομο Sandifer), απομάκρυνση του στήθους κατά τη διάρκεια του φαγητού και αχόρταγα μωρά...

Τι μπορεί να βοηθήσει το μωρό μου με παλινδρόμηση?

Δίνουμε μικρά και συχνά γεύματα. Κρατάμε το μωρό όρθιο για 15-20 λεπτά μετά από κάθε τάισμα. Εάν το μωρό παρουσιάζει μειωμένη πρόσληψη βάρους, εμετούς, αίμα στα κόπρανα ή δυσφαγία απευθυνόμαστε στον γιατρό σας.