ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΔΕΠΥ)
Attention-Deficit / Hyperactivity Disorder (ADHD)

Όλα τα παιδιά είναι ζωηρά και απρόσεκτά δεδομένου οτι έχουν υψηλά επίπεδα
δραστηριότητας. Τα χρονικά διαστήματα προσοχής και συγκέντρωσης είναι λιγοστά
στα μικρά παιδιά.
Όταν όμως η απροσεξία, η υπερικινητικότητα και η διάσπαση προσοχής επηρεάζει
την καθημερινότητα των παιδιών ( τις σχέσεις με την οικογένεια, την απόδοση στο
σχολείο και τις φιλικές σχέσεις ) τότε υπάρχει η υποψία για ΔΕΠΥ.
Υπάρχουν τρεις τύπου ΔΕΠΥ:
α. ΔΕΠΥ κυρίως απρόσεκτος τύπος
β. ΔΕΠΥ κυρίως υπερκινητικός τύπος
γ. Συνδυασμένος τύπος

Συμπτώματα :
• Το παιδί που κάνει λάθη απροσεξίας, δεν μπορεί να δώσει σημασία στις
λεπτομέρειες
• Το παιδί που αποφεύγει δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση και
νοητική προσπάθεια (πνευματικές εργασίες)
• Μοιάζει σαν να μην ακούει
• Δυσκολεύεται στην οργάνωση, χάνει συχνά πράγματα
• Ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες
• Δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή σε μια δραστηριότητα
• Ευκολά διασπάται από εξωτερικά ερεθίσματα
• Στριφογυρίζει , δεν μπορεί να κάτσει σε μια καρέκλα
• Βρίσκεται συνεχώς σε κίνηση, σαν να είναι ‘κουρδισμένο’
• Τρέχει, σκαρφαλώνει, χοροπηδάει
• Μιλάει υπερβολικά
• Μιλάει χωρίς να περιμένει την σειρά του
• Απαντάει χωρίς να έχει τελειώσει η ερώτηση
• Διακόπτει τους άλλους

Από ποια ηλικία μπορούμε να υποπτευθούμε οτι το παιδί μπορεί να έχει
ΔΕΠΥ?
Συνήθως μιλάμε για ΔΕΠΥ από την νηπιακή ηλικία , δηλαδή από 5 ετών και άνω.
Μπορεί να υπάρχει υποψία ακόμη και από την προσχολική ηλικία, 3- 5 ετών, αλλά
η σαφής διάγνωση είναι δύσκολη σε αυτήν την ηλικία . Τα παιδιά της προσχολικής
ηλικίας είναι αναμενόμενο να μην συγκεντρώνονται ευκολά, να είναι ‘ζωηρά’, να
δυσκολεύονται να κάτσουν σε μια καρέκλα μεγάλο χρονικό διάστημα, να είναι
περισσότερο παρορμητικά.

Επιδημιολογία

• Συνηθέστερά αφορά αγόρια και όχι κορίτσια….( αναλογία 3:1)
• Υπάρχει κληρονομικότητα: δηλαδή η συχνότητα μεταξύ μονοωογενών διδύμων
είναι 82%. Ενώ το 30-40% των παιδιών έχουν ένα γονέα με χαρακτηριστικά
ΔΕΠΥ

Ποια είναι τα αίτια της ΔΕΠΥ?

  •  Έχουν βρεθεί γονίδια με μικρή δράση (DRD4, DRD5, DAT1, SLC6A3, DBH,
  • SNAP25, SLC6A4, HTR1B )
  • Έχει ενοχοποιηθεί η μειωμένη ωριμότητα του εγκεφαλικού φλοιού
  • Διαταραχές των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου και συγκεκριμένα της
    ντοπαμίνης
  • Παράγοντές που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό όπως : η
    εκλαμψία, η κακή υγεία της μητέρας, η ηλικία της μητέρας, η μεγάλή
    διάρκειά τοκετού, η εμβρυϊκή δυσφορία, η προγεννητική αιμορραγία, η
    προωρότητα, το μικρό βάρος γέννησης, η έκθεση του εμβρύου σε αλκοόλ ή
    κάπνισμα.
  • Ακόμη κατέληξαν οτι βρέφη με έντονες διαταραχές του ύπνου, έντονούς
    κωλικούς, διαταραχές στην σίτιση, ευερεθιστότητα, έντονή διέγερση, δυσκολία
    να ηρεμήσουν τον εαυτό τους, μειωμένη ανοχή στις αλλαγές στατιστικά έχουν
    μεγαλύτερη πιθανότητα να εκδηλώσουν αργότερα ΔΕΠΥ. Χαρακτηριστικά 1
    στα 4 παιδιά με επίμονα προβλήματα ύπνου στη βρεφική ηλικία,
    διαγιγνώσκονται με ΔΕΠΥ στη σχολική ηλικία.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         

Πως γίνεται η διάγνωση της ΔΕΠΥ?

Υπεύθυνη για την διάγνωση είναι ομάδα επαγγελματιών υγείας που συνήθως
αποτελείται από παιδοψυχίατρο, παιδίατρο αναπτυξιολόγο, εργοθεραπευτή,
λογοθεραπευτή.

Η διάγνωση περιλαμβάνει διαφορά στάδια:
1. Συνέντευξη με τους γονείς, η οποία αφορά το ατομικό, οικογενειακό ιατρικό
και αναπτυξιολογικό ιστορικό του παιδιού. Στην συνέχεια οι γονείς
συμπληρώνουν καταλληλες κλίμακές αξιολόγησης
2. Συνέντευξη με το παιδί, που περιλαμβάνει έλεγχό της αδρής και λεπτής
κινητικότητας, των τυχόν συμπτωμάτων ΔΕΠΥ, του άγχους, της διάθεσης, των
πιθανών καταναγκασμών, της τυχόν εναντιωματικής συμπεριφοράς, της
εξέλιξης του λόγου, αξιολόγηση της νοητικής ικανότητας και συμπλήρωση
ερωτηματολογίων.
3. Συνέντευξη του παιδιού με την οικογένεια, για έλεγχο της αλληλεπίδρασης του
παιδιού με τους γονείς και των τρόπων αντιμετώπισης του παιδιού από τους
γονείς.
4. Πληροφορίες από τους εκπαιδευτικούς. Ενημέρωση από τους δασκάλους για
τον τρόπο δράσης του παιδιού μέσα στην τάξη και συμπλήρωση κατάλληλων
ερωτηματολογίων από τους εκπαιδευτικούς.
5. Εκτίμηση από παιδίατρο και παιδονευρολόγο, και εξετάσεις ανάλογα με τα
συνοδό νοσήματα με την ΔΕΠΥ.
6. Εκτίμηση από λογοθεραπευτή και εργοθεραπευτή

Πως αντιμετωπίζεται η ΔΕΠΥ?

1. Διαχείριση του μαθητή με ΔΕΠΥ στο δημοτικό σχολείο με παράλληλη
στήριξη και προγράμματα παρέμβασης

2. Ενίσχυση και αυτοεκπαίδευση εφήβων με ΔΕΠΥ

3. Εργοθεραπεία
Ο σκοπός της εργοθεραπείας είναι η εκπαίδευση του παιδιού στην εκτέλεσή
των καθημερινών εργασιών και πράξεων, και έλεγχο του περιβάλλοντος του /
Βελτίωση των λειτουργειών του παιδιού κα ανάπτυξη των δεξιοτήτων εκτέλεσης.

4. Εποπτική συμβουλευτική (coaching) σε εφήβους
Είναι αποτελεσματική στην : διαχείριση του χρόνου ,αναγνώριση κίνητρων,
θέση στόχων, εξερεύνηση προβλημάτων, επαγγελματικό αναπροσανατολισμό,
τεχνικές μνήμης, ψυχοεκπαίδευση

5. Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία
Η γνώση επηρεάζει την λειτουργία
Η γνώση μπορεί να αλλάξει και να ελεγχθεί
Αρα εάν θέλω μπορώ να αλλάξω την λειτουργία μέσω αλλαγής της γνώσης.
Είναι μια μέθοδος : σύντομη, επιστημονική, προσανατολισμένη στο πρόβλημά, απαιτεί συνεργασία, εκπαίδευση, ειλικρίνεια, υπάρχει δουλειά για το σπίτι.

6. Ενίσχυση επιτελικών λειτουργιών
Επιτελικές λειτουργίες : μνήμη, συγκέντρωση, προσοχή, αναστολή αντίδρασης, σχεδιασμός κ.α.
Εκπαίδευση του εγκεφάλου στη βελτίωση των επιτελικών λειτουργειών

7. Νευροανάδραση
Τεχνική ερεθισμού με εικόνες συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου και έλεγχό μέσω ηλεκτροδίων της αντίδρασης

8. Διατροφή
Έχει τεκμηριωθεί ότι υπάρχει επιδείνωση με το junk food
Χορήγηση, όταν και όποτε πρέπει, βιταμίνης D, ω3 λιπαρών οξέων, ψευδάργυρου, μαγνησίου

9. Συστημική οικογενειακή ψυχοθεραπεία
Επιδιώκει την καθιέρωση κανόνων, ορίων και ιεραρχίας μεταξύ των μελών της
οικογένειας
Εστιάζει στον περιορισμό της έντασής / αποδιοργάνωσης της οικογένειας
Παρέμβαση στην οικογένεια και στο δίκτυο που την περιβάλλει( φίλοι, σχολείο, κοινότητα)

10. Ψυχοεκπαίδευση γονέων ( parent training)
Οι γονείς μαθαίνουν τεχνικές τροποποίησης της συμπεριφοράς του παιδιού
Μαθαίνουν να χειρίζονται τα αίτια και τις συνέπειες της αρνητικής συμπεριφοράς
Μαθαίνουν να προλαμβάνουν την εμφάνιση της αρνητικής συμπεριφοράς
Μαθαίνουν να περιορίζουν την ανεπιθύμητη συμπεριφορά μέσω της αγνόησης
και των τεχνικών της μη σωματικής πειθαρχίας.
Τέλος μαθαίνουν να ανταμείβουν θετικές κοινωνικές συμπεριφορές